Poolkappen, IJsbergen en Gletsjers #3

Het laatste ijs verdwijnt uit tropisch Afrika



De beroemde Kilimanjaro verliest zijn eeuwig witte top. De laatste ijsvelden verdwijnen in steeds hoger tempo. Het broeikaseffect is de logische verklaring.

Rotterdam, 3 nov. De ijsvelden op de Kilimanjaro, het hoogste bergmassief van Afrika, gaan hun laatste jaren in. Zij smelten steeds sneller af en kunnen binnen een paar decennia verdwenen zijn. Het zal dan voor het eerst in ruim elfduizend jaar zijn dat de Kilimanjaro zonder permanente ijskap zit. Een waterdichte verklaring voor het ijsverlies is er nog niet, maar het wordt steeds aannemelijker dat de klimaatopwarming door het broeikaseffect de hoofdrol speelt.

Bron: NRC, lees meer…
Foto via New York Times.
Voor het oorspronkelijke (Engelse) artikel: zie hier.

waarom komen ze steeds weer met de broeikas verklaring, terwijl al het beschikbare bewijs er op wijst dat temperaturen op de berg niet significant omhoog gegaan zijn, maar dat de sneeuwval wel minder is geworden door minder vocht in de lucht door ontbossing van de lager gelegen hellingen?

quote:

Op donderdag 5 november 2009 01:53 schreef Ared het volgende:
waarom komen ze steeds weer met de broeikas verklaring, terwijl al het beschikbare bewijs er op wijst dat temperaturen op de berg niet significant omhoog gegaan zijn, maar dat de sneeuwval wel minder is geworden door minder vocht in de lucht door ontbossing van de lager gelegen hellingen?

Dat is het NRC die die verklaring naar voren haalt. De NYT zegt b.v.:

quote:

Yet the authors of the study, to be published Tuesday in the Proceedings of the National Academy of Sciences, reached no consensus on whether the melting could be attributed mainly to humanity’s role in warming the global climate.

Je moet dat NRC artikel helemaal tot het eind lezen om door te hebben dat dat het geval is. Als je het artikel zelf leest zijn die nog wat voorzichtiger, die spreken met name over een veranderend klimaat wat natuurlijk wat algemener is alleen opwarming, alhoewel ze wel lijken te suggereren dat die mogelijk een rol speelt, maar dat weersgegevens te schaars zijn:

quote:

Meteorological observations in the region are sparse, most records are short, and indiv idual st ations are necessarily biased by both local processes and regional conditions. Limited meteorological data in the region from 1939 to 1992 (10) exhibit large spatial differences although several robust trends were reported 67(e.g., increasing January minimum temperature).

Kortom je hebt wel gelijk als je wat kritiek hebt op de NRC berichtgeving. Eigenlijk is dat er echt eentje voor: Wetenschapsjournalistiek met een kritisch oog bekeken.

quote:

Ijsberg drijft richting Tasmanië
SYDNEY - Een ijsberg uit Antarctica is helemaal naar het eiland Macquarie, vijftienhonderd kilometer ten zuidoosten van Tasmanië gedreven. Dat melden Australische onderzoekers.

De vijftig meter hoge en vijfhonderd meter lange ijsberg is vermoedelijk tussen 2000 en 2002 samen met een aantal andere grote brokken ijs losgeraakt van het Ross-plateau in Antarctica.

Het komt zelden voor dat ijsbergen uit Antarctica zo ver naar het noorden drijven. De wetenschappers denken dat de ijsberg in het warmere water snel zal smelten.

quote:

The Southern Patagonian Icefield of Argentina and Chile is the southern remnant of the Patagonia Ice Sheet that covered the southern Andes Mountains during the last ice age. This detailed astronaut photograph illustrates the terminus of one of the icefield’s many spectacular glaciers—Upsala Glacier, located on the eastern side of the icefield. Upsala is the third largest glacier in the icefield, and like most other glaciers in the region, it has experienced significant retreat over the past century.

This image was taken during spring in the Southern Hemisphere, and icebergs were calving from the glacier terminus into the waters of Lago Argentino (Lake Argentina, image right). Two icebergs are especially interesting because they retain fragments of the moraine (rock debris) that forms a dark line along the upper surface of the glacier. The inclusion of the moraine illustrates how land-based rocks and sediment may wind up in ocean sediments far from shore.

Moraines are formed from rock and soil debris that accumulate along the front and sides of a flowing glacier. The glacier is like a bulldozer that pushes soil and rock in front of it, leaving debris on either side. When two glaciers merge (image center), moraines along their edges can join to form a medial moraine that is drawn out along the upper surface of the new glacier.

The moraine can be carried intact to the terminus and included in icebergs that then float away, dropping the coarse debris as the iceberg melts. While the icebergs produced by Upsala Glacier do not reach an ocean, many current glaciers do. The existence of ancient glaciers and ice sheets is recorded by layers or pockets of coarse, land-derived sediments within finer-grained sea floor sediments that are located far from any current (or former) coastline.

quote:

The East Antarctic ice sheet has been losing mass for the last three years, according to an analysis of data from a gravity-measuring satellite mission.

The scientists involved say they are "surprised" by the finding, because the giant East Antarctic sheet, unlike the west, has been thought to be stable.

Other scientists say ice loss could not yet be pinned on climate change, and uncertainties in the data are large.

The US-based team reports its findings in the journal Nature Geoscience.

The data comes from Nasa's Gravity Recovery and Climate Experiment (Grace) mission.

Grace has previously shown that the smaller West Antarctic and Greenland ice sheets are losing mass.

These two bodies of ice contain enough water to raise sea levels by about six to seven metres (20ft) each if they melted completely.

Melting the East Antarctic sheet would raise sea levels by much more - about 50-60m.

But scientists have generally discounted the possibility of it happening because the region is so cold.

The Grace measurements suggest there was no net ice loss between 2002 and 2006.

But since then, East Antarctica has been losing 57 billion tonnes (Gt) per year.

"We felt surprised to see this change in East Antarctica," study leader Jianli Chen from the Centre for Space Research at the University of Texas in Austin told BBC News.

The loss still looks small by contrast with West Antarctica, which is losing 132Gt per year, and with Greenland, where a recent analysis combining Grace data with other measurements indicated an annual figure of 273Gt.

Previous Grace analyses - and those from other satellites - had given an inconclusive picture for the giant ice body.

The twin Grace satellites fly in close formation, detecting minute changes in the Earth's gravity through the marginal changes this causes in their relative positions.

Story continues here...

Aha.. en dat ijs drijft dus naar Australië en Nieuw Zeeland?
Honderd(en) ijsbergen drijven richting Nieuw Zeeland

Het is al van begin deze maand, maar heb het nog niet voorbij zien komen...

quote:

CHILE’S SOUTH IS HOME TO 3,700 GLACIERS

Studies carried out by the Center for Scientific Studies in the South (CESC) confirm there are more than 3,700 glaciers in Chile spanning a surface area more than 21,000 sq. km. Of this area, 17,369 square kilometers are located in Chile’s Patagonia.

The Darwin glacier range dominates the area, stretching across an area more than 2,000 sq. km wide.

The studies also show that, with a few exceptions, Chile’s glaciers are shrinking in size.

The Fleming glacier in the Antarctic Peninsula is shrinking at a level of almost four meters a year. Studies carried out by the Center for Antarctic and Climatic Inquiry in northern Antarctica show that the burning of forests in the Amazon releases huge amounts of smoke that are carried by winds to the Antarctic. This pollution could be a major reason for the glaciers’ melting and the subsequent deterioration of the pole.

IJsbergen onderweg naar Nieuw Zeeland

De inwoners van Nieuw Zeeland maken zich op voor een uitzonderlijke groep bezoekers. Er zijn namelijk meer dan 100 grote ijsbergen vanaf de Zuidpool, ofwel Antarctica, onderweg naar de kust van één van de meest zuidelijke delen van het land, Macquarie. De ijsbergen drijven, nadat ze van het zeeijs zijn afgebroken, wel vaker noordwaarts, maar het is pas de tweede keer in bijna 80 jaar dat ze zo ver noordelijk zijn waargenomen. De laatste keer dat het gebeurde was in het najaar van 2006, toen er vanaf de bergen rondom de plaats Christchurch op het zuidelijke eiland van Nieuw Zeeland een groot aantal ijsbergen te zien was.


_{Dit satellietbeeld past precies op de uitsnede van de foto hierboven. Hierop kun je de ijsbergen goed zien aankomen.}

Net als in 2006 zijn de naderende ijsbergen hoogstwaarschijnlijk afgebroken van het Ross ijsplateau op Antarctica, dat zich in de buurt bevindt van het Nieuw Zeelandse basiskamp Scott. Tussen 2000 en 2002 brak een deel van dit plateau in meerdere delen en een aantal daarbij losgekomen ijsbergen dreef enkele jaren later met een noordelijke stroming richting het vasteland van Nieuw Zeeland.

‘Iceberg graveyards’
Voordat een ijsberg opgepikt wordt door de noordelijke stroming die richting Nieuw Zeeland voert, kan hij jarenlang in de koude wateren in de buurt van het plateau blijven ronddrijven. De ijsbergen die in 2006 richting Nieuw Zeeland dreven, hebben bijvoorbeeld al die jaren in de zogeheten Ross zee, de zee in de buurt van het Ross plateau, gedreven. Onderzoekers noemen deze kustgebieden van Antarctica dan ook ‘iceberg graveyards’, ofwel begraafplaats voor ijsbergen.

Hoogstwaarschijnlijk hebben de momenteel naderende ijsbergen dezelfde herkomst als de ijsbergen uit 2006, maar zijn ze nog een aantal jaren langer blijven hangen in de ‘graveyards’. Ongeveer een jaar geleden pikte de zuidelijke zeestroming de groep ijsbergen op en dreef ze over de Zuidelijke zee richting de Grote Oceaan en dus ook richting de zuidkust van Nieuw Zeeland.


_{Een kaartje van Nieuw Zeeland met daarop een kleine uitsnede van de plaats waar de ijsbergen naartoe drijven.}

Enorme omvang
De ijsbergen die van een plateau afbreken kunnen een gigantisch formaat hebben. Zo was de grootste die ooit is waargenomen 295 kilometer lang en 38 kilometer breed, met een totaal oppervlakte van meer dan 10.000 km2. Dit kun je vergelijken met de oppervlakte van Jamaica. Slechts 10 procent van een ijsberg is vaak maar zichtbaar boven water. Vooral voor schepen zijn ze dan ook erg gevaarlijk.

De grootste ijsberg die dit jaar in de buurt van Nieuw Zeeland is gezien is ‘niet meer dan’ 2 kilometer lang en een halve kilometer breed. Hij komt ongeveer 50 meter boven het zeewater uit en is 350 meter hoog. Dit is er echter één uit een groep van meer dan 100 iets kleinere ijsbergen, die ook allemaal zijn opgepikt door de stroming. Ze bevinden zich momenteel op zo’n 300 kilometer afstand van de zuidkust van Nieuw Zeeland.


_{Op ongeveer 300 kilometer afstand van de zuidkust ligt een ijsberg met afmetingen van meer dan 2 kilometer lang en 500 meter breed.}

Drijfrichting
Afhankelijk van hun beweegrichting kunnen ijsbergen van dit formaat ook in relatief warmere wateren tussen 6 en 8 weken blijven bestaan. Het is echter lastig te zeggen waar ze zich precies naartoe bewegen. Het is namelijk niet alleen de zeestroming die de richting bepaalt, maar ook de wind speelt hierin een grote rol, vooral als de ijsbergen iets kleiner van formaat worden. Bovendien is de vorm van de ijsberg een significant element dat meespeelt in de drijfrichting.

Bijzonder fenomeen
Ondanks dat er in Nieuw Zeeland regelmatig waarschuwingen worden gegeven voor naderende ijsbergen, met name voor de scheepvaart, is het vrij ongebruikelijk dat ijsbergen van dit formaat zo ver noordelijk komen. De vraag rijst dan ook hoe dit in 5 jaar nu al twee keer heeft kunnen gebeuren. Verschillende meningen neigen richting de klimaatverandering, maar onderzoekers van het ‘National Institute of Water and Atmospheric Research’ zien het vooralsnog als geïsoleerde incidenten en wijten het eerder aan een wat vaker terugkerend patroon van het weer in de afgelopen jaren. De zeestroming en de wind bepalen in zo’n geval namelijk of de ijsbergen richting het noorden worden gedreven.

_{Bronnen: Meteo Consult, National Institute of Water and Atmospheric Research.}

quote:

Op woensdag 9 december 2009 22:12 schreef aloa het volgende:
Het noordpoolijs groeit snel en zit nu boven dat van 2008 en 2007.

[ afbeelding ]

De aangroei van het Noordpoolijs gaat nu niet meer zo snel. Op dit moment onder de extend van 2007.
Dat kan een tijdelijke vertraging zijn, maar toch ben ik benieuwd waar de max extend zal uitkomen.
Als ik de trend van nu zie vermoed ik dat het toch aan de lage kant zal zijn.

quote:

Op vrijdag 29 januari 2010 13:51 schreef barthol het volgende:

[..]

De aangroei van het Noordpoolijs gaat nu niet meer zo snel. Op dit moment onder de extend van 2007.
Dat kan een tijdelijke vertraging zijn, maar toch ben ik benieuwd waar de max extend zal uitkomen.
Als ik de trend van nu zie vermoed ik dat het toch aan de lage kant zal zijn.

Plaatje:



Als ik het goed begrijp is dat omdat het juist rond de Noordpool vrij warm is nu het bij ons lekker sneeuwt en vriest.

quote:

Op vrijdag 29 januari 2010 15:11 schreef Iblis het volgende:
Als ik het goed begrijp is dat omdat het juist rond de Noordpool vrij warm is nu het bij ons lekker sneeuwt en vriest.

Nou ja "vrij warm" is natuurlijk te relativeren maar.... Ja dus.

Krijgen we op de valreep nog even een hele sterke aangroei van het arctische poolijs. Ik dacht eerst dat de maximum extend al was geweest op 8 maart, maar nu komt er vrij laat toch nog een nieuwe piek.

Nieuw maximum op 31 maart, inderdaad. Zo laat in het seizoen is het zeldzaam. We hebben min om meer betrouwbare data sinds 1972, en dit jaar is samen met 1995 recordhouder met een maximum op de 90e dag van het jaar. Het zou zelfs april kunnen worden, al lijkt dat me onwaarschijnlijk.

De trend die er in het steeds vroeger vallen van het maximum zat, is daarmee in één klap nagenoeg weggevaagd. Over de periode 1972 -2010 valt het maximum gemiddeld niet significant eerder of later in het jaar.

Hoe het zich volgende week gaat ontwikkelen daar ben ik wel nieuwsgierig naar.
Als ik de GFS kaartjes van de wetterzentrale bekijk ziet het er naar uit dat (hoewel het in siberie bijna onverminderd koud blijft) er tussen Groenland en Spitsbergen vanaf het zuiden een hele bel relatief warme lucht diep het Noordpoolgebied in wordt gestuwd, en (voorzover ik het kan beoordelen) zijn er ook behoorlijke windsnelheden dan daar bij Spitsbergen. Ik ben benieuwd wat het met het poolijs doet als het een invloed zou hebben.

[ Bericht 3% gewijzigd door barthol op 02-04-2010 23:56:09 ]

quote:

Europese satelliet meet smeltend ijs op aarde

BAJKONOER - Het einde nadert voor laaggelegen eilanden. Voor het einde van de eeuw kan de stijgende zeespiegel landen als de Malediven onbewoonbaar hebben gemaakt. Een van de oorzaken van het stijgende zeewater is het smelten van het ijs op aarde. Om dat proces goed in kaart te brengen, lanceert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA donderdag een nieuwe satelliet, de CryoSat-2.

De Europese sonde meet minstens drie jaar lang het landijs en zeeijs, vanaf een hoogte van ongeveer 700 kilometer. De satelliet onderzoekt vooral Groenland en het Zuidpoolgebied, de twee grootste ijsmassa's ter wereld.

Een van de onderzoekers bij het project is Ernst Schrama van de TU in Delft. „De CryoSat-2 stuurt constant een signaal naar beneden, ongeveer zoals een radar. Aan de manier waarop het terugkomt, kunnen we zien hoe hoog een ijsschots of een ijsberg is en hoe het reliëf eruitziet. Vervolgens kunnen we de massa van het ijs uitrekenen”, legt hij uit.

Tijdens de missie zal de CryoSat elke plek op aarde meerdere keren meten. „Door de resultaten naast elkaar te leggen, kun je het verschil zien. We kunnen zo ontdekken hoe snel het ijs smelt of juist aangroeit. Vooral aan de randen van het ijs. Als er iets verandert, dan zie je dat daar als eerste”, aldus Schrama.

De CryoSat-2 is de opvolger van de CryoSat, die vijf jaar geleden werd gelanceerd. De lancering mislukte echter. Door een technische storing kwam de draagraket niet in een baan om de aarde. In de dampkring ontploften de raket en de satelliet. De restanten van de CryoSat zijn waarschijnlijk neergestort in de ijzige poolzee ten noorden van Groenland.

De ijssonde is de derde van een serie Europese satellieten voor de observatie van de aarde. Een jaar geleden lanceerde de ESA de GOCE, die het zwaartekrachtveld van de aarde nauwkeurig in kaart brengt. Enkele maanden geleden volgde de SMOS, die onderzoek doet naar de zogeheten waterkringloop. Volgend jaar wil de ESA de satellieten Aeolus (windsystemen) en Swarm (magnetische veld van de aarde) lanceren.

quote:

Op woensdag 7 april 2010 13:40 schreef Sloggi het volgende:
Uit de OP:
[..]

Hoe diep gaat zo'n grote ijsberg dan nog door onder water? Kan dat dan bijna een kilometer zijn?

Volgens mij is het ongeveer zo dat als je de totale massa van een ijsberg hebt, daarvan ca 1/8e deel boven water en 7/8e onder water. Massa, dus de niet lengte.

Als ik me de wet van Archimedes goed herinner, zit ongeveer 90% van het volume onder water. De vorm bepaalt dan hoe hoog en hoe diep de berg wordt. Bij een perfecte kubus zou 900 meter onder water zitten als 100 meter er boven zit. Maar in de praktijk zijn ijsbergen volgens mij eerder peervormig, dus zal die 1:9 verhouding niet opgaan.

Bij de recordhouders vraag ik me ook af hoe zo'n berg gevormd is. Is het afgekalfd van een gletsjer, of gevormd door krui-processen? Drijft de berg nog echt, of is de onderkant aan de grond gelopen en wordt de bovenkant daardoor verder opgestuwd dan puur door drijfkracht alleen zou gebeuren?

quote:

Het Glacier National Park in de Verenigde Staten is door hogere temperaturen twee gletsjers kwijtgeraakt. De warmte laat de ijsrivieren tot niets inkrimpen. Het smeltproces startte in 1850 en heeft al 125 gletsjers doen verdwijnen. De overgebleven exemplaren zijn nog een kort leven beschoren.

“Het gaat maar door,” vertelt ecoloog Dan Fagre. “Wanneer we de randen van de gletsjer hebben gemeten en naar huis gaan dan is de gletsjer alweer kleiner dan toen we deze maten.” Volgens Fagre bewijst het smeltende ijs dat er sprake is van een warmer klimaat, maar hij kan niet aangeven waardoor dat veroorzaakt wordt.

De gletsjers in het nationale park smelten al sinds 1850, toen de eeuwenlange kleine ijstijd eindigde. Ooit telde het park 150 gletsjers. Het smeltproces is de laatste decennia in een stroomversnelling geraakt. De gemiddelde zomertemperatuur steeg in Glacier National Park de afgelopen eeuw met iets minder dan twee graden.

quote:

Two more Glaciers gone

Glacier National Park has lost two more of its namesake moving icefields to climate change, which is shrinking the rivers of ice until they grind to a halt, a government researcher said Wednesday.

Warmer temperatures have reduced the number of named glaciers in the northwestern Montana park to 25, said Dan Fagre said, an ecologist with the U.S. Geological Survey. He warned many of the rest of the glaciers may be gone by the end of the decade.

"It's continual," Fagre said. "When we're measuring glacier margins, by the time we go home the glacier is already smaller than what we've measured."

The meltoff shows the climate is changing, but does not show exactly what is causing temperatures to go up, Fagre said.

The park's glaciers have been slowly melting away since about 1850, when the centuries-long Little Ice Age ended. They once numbered as many as 150, and 37 of those glaciers eventually were named.

A glacier needs to be 25 acres to qualify for the title.

If it shrinks any smaller, it does not always stop moving right away. A smaller mass of ice on a steep slope would still continue to grind its way through the Rocky Mountains.

Glacier melting has accelerated in recent decades as global temperatures have increased. Over the past century, Glacier National Park's mean summer temperature has risen by about 3 degrees Fahrenheit.