This made my dayJust keep pushing until it breaksEen stukje geschiedenis. De hoeveelheid geld die ik heb om onderzoek te doen, is aan de beperkte kant. Zeker in vergelijking met een gemiddelde Amerikaanse universiteit waren ze hier niet scheutig, maar daar waren meerdere oorzaken voor. Het goede nieuws is dat er volgend jaar - dat fiscaal gezien in april begint - meer geld is. Maar je moet toch roeien met de riemen die je hebt, en in dit geval betekent dat ieder dubbeltje omdraaien en kijken of er niet goedkoper ingekocht kan worden.
In mijn lab gebruik ik veel optische en elektronische componenten van Amerikaanse makelij. Deels komt dat omdat ik bekend ben met die apparatuur, deels omdat het materiaal de beste prijs/kwaliteitsverhouding heeft. In Amerika dan. Hier in Japan rekenen de Japanse importeurs een toeslag van tussen de 50% en 100% van de cataloguswaarde in de VS. Als een van de weinige "Japanners" ben ik bekend met die prijzen, dus ik schrok me een hoedje toen ik zag hoe veel ik voor een electro optic modulator of een optische isolator moest betalen. Je mag wel zeggen dat ik daar knap pissig van werd. Helaas was en is mijn Japans nog steeds aan de bedroevende kant, dus ik kon de importeur de huid niet volschelden. Maar, bij de pakken neerzitten heeft ook geen zin, dus had ik een slim plan bedacht.
In plaats van via de officiele importeur te gaan, zou ik de goederen parallel gaan importeren. Dat gaat niet zo maar, want Amerikaanse leveranciers leveren niet aan Japanse universiteiten, omdat ze een exclusief contract hebben met de Japanse importeur. Nou ben ik niet op mijn achterhoofd gevallen. In de VS kun je via internet een postbus huren, die al je bestelde spulletjes doorstuurt naar welk adres ook in de wereld. Je betaalt huur van de postbus + de kosten van transport, en dat kan via een
wire transfer vanuit Japan. Als je een order via internet of via de telefoon plaatst, en je geeft dat Amerikaanse adres op, dan is er niets aan de hand. Nog beter, de meeste van deze
forwarding services hebben een eigen credit card, zodat je niet eens zelf een credit card nodig hebt. Volgens mijn berekeningen zou de importeurstoeslag van 50%-100% terug kunnen worden gebracht naar 5%, en daar zat importbelasting bij inbegrepen. Alleen al voor mijn lab zou dat op jaarbasis tienduizenden dollars kunnen schelen.
Het bovenstaande verhaal had ik dus aan mijn administratie voorgelegd, die daar helemaal niets in zag. Ik zou immers misbruik van het systeem kunnen maken. Dat schoot bij mij in het verkeerde keelgat, alsof de importeurs geen misbruik van het systeem aan het maken waren! Uiteindelijk via de baas van ons instituut een Japanse contactpersoon in de VS gevonden, die me uit de brand kon helpen. Hij zou de order plaatsen voor een apparaat, deze na ontvangst doorsturen en wij zouden de totale kosten + een kleine vergoeding terugbetalen. Dat ging als een speer. Binnen no time had ik het apparaat binnen. Een seintje gegeven aan de administratie dat het apparaat binnen was en of ze de goede man in de VS konden betalen.
Een maand later krijg ik een mailtje van de Amerikaanse Japanner met de mededeling dat hij nog steeds geen geld had ontvangen. Ik zat op dat moment in de VS, dus het was een beetje lastig om ruzie te gaan maken met mijn adminstratie, maar ze toch nog maar eens dringend maar vriendelijk verzocht om het geld zo spoedig over te boeken, en ook gevraagd waarom dat nog niet gebeurd was. Blijkbaar hadden ze niet gehoord dat ik het apparaat al ontvangen had. Jaja. Na twee weken kreeg ik nog een e-mail van de Amerikaanse Japanner, met de mededeling dat hij het geld nog steeds niet had ontvangen. Toen brak dus mijn klomp. Ik was net terug in Japan en heb een hartig gesprek met de administratie gehad. Hun antwoord: ze vonden het heel erg vervelend, maar het was een ongebruikelijke transactie, en daarom had het langer geduurd. Deze boodschap stuurde ik door naar de Amerikaanse Japanner, die mij toen terugschreef dat ik nu aan den lijve had ondervonden dat Japanners niet goed zijn in "ongebruikelijke transacties". Zaken waar ze mee bekend zijn, verlopen soepeltjes; al het andere kan voor grote problemen zorgen.
Vanochtend kreeg ik het bericht dat het geld in de VS was aangekomen. In de e-mail van de Amerikaanse Japanner stond nog iets dat me echt een hart onder de riem stak. Het volgende stukje is een vertaling:
Lyrebird,
Hartelijk dank voor je medewerking om het geld overgeboekt te krijgen. Ik neem aan dat het niet eenvoudig was.
Japan was gedurende de Edo periode een samenleving die was afgesloten van de buitenwereld, door de Japanners aangeduidt als "Sakoku". De meeste mensen waren daar tevreden mee. Pas nadat vier oorlogschepen van de Amerikaanse Admiraal Perry in Japan aankwamen, waartegen de Shogun niets uit konden richten, werd Japan gedwongen om zichzelf open te stellen tot de rest van de wereld, en het Shogun systeem te veranderen.
Lyrebird, wat je nu aan het doen bent, is vergelijkbaar met hetgeen Admiraal Perry 200 jaar geleden deed, maar dan zonder oorlogschepen. De overheid en ambtenaren ("Yakusho" en "Yakunin" of "Kanryo") staan bekend als uitermate conservatief met als lijfspreuk "If it works, don't fix it!"
Ik heb jouw idee aan een kennis in de Japanse import/export business voorgelegd, en hij vertelde me dat wat je nu aan het doen bent, nog nooit eerder geprobeerd is bij een Japanse overheidsinstelling. Ik denk dat mijn kennis en andere importeurs, maar ook andere wetenschappers met kleine budgetten halsreikend uitkijken naar de uitkomst van je plan.
BTW, vraag aan de directeur van je instituut om je wat meer wegwijs te maken in de cultuur van het overleven in de Japanse overheidsbureaucratie. Mvgr, de Japanse Amerikaan.Ergens kan ik me wel inleven in de positie van mijn administratie. Als ze iets doen dat als illegaal wordt gezien door geldschieters, dan kunnen ze het voor onze groep, maar ook voor de hele universiteit verknallen. Daar wordt echt niet moeilijk over gedaan; je onderzoeksgeld kan van de ene op de andere dag opgeeist worden. Het plan is nu om een in het Japans vertaalde brief naar de belangrijkste Japanse
grant agencies, het Japanse NWO te sturen, met de vraag of ze een oordeel kunnen vellen over de bedachte constructie. Indien positief moet dat een goed breekijzer zijn om mijn administratie te overtuigen. De brief ligt nu bij een Japanse collega die goed Engels spreekt; ik heb hem gevraagd voor een vertaling.
Waar ik een beetje benauwd voor ben, is dat die ambtenaren bij het Japanse NWO net zo halstarrig zijn. Een bezoek zou denk ik beter uitpakken, maar hoe krijg ik mezelf daar uitgenodigd? Tips zijn welkom.
Good intentions and tender feelings may do credit to those who possess them, but they often lead to ineffective — or positively destructive — policies ... Kevin D. Williamson