[Hoe zit dat met...] banden en velgen

Dit topic gaat over banden en velgen.

Banden


De technische presentatie van een autoband is wettelijk vastgelegd. Voor personenautobanden geldt een Europese norm, ECE-R 30 genoemd. Deze norm stelt dat er op de zijde van de band de belangrijkste technische informatie te vinden is. Hieronder vind je een plaatje van de zijkant een band.



Je ziet hier onder andere:
[list]
*Bandmarkering
*Merk
*Profielaanduiding / Bandtype
*Breedte van de band in mm
*Verhouding van de bandhoogte/bandbreedte in %
*Radiaalbanden
oorsnee van de velg in inches
*Kenmerk voor de draagkracht van de band
*Snelheidscategorie
*Tubeless (banden zonder binnenband)
*Productiedatum (XX = Week, X = Jaar, < = 9. Decade)
*Slijtage index (Tread Wear Indicator) (1,6 mm)
*Toegevoeging voor banden met een verhoogde draagkracht (Re-inforced)
*Aanwijzing over toepasbaarheid in de winter (op winter- en all-year banden)
[/list]

Hieronder vind je informatie over mogelijk minder duidelijke gegevens. De nummering komt overeen met die in het plaatje hierboven.

(2) Profiel
Het profiel is het rubber op de band dat voor het contact met de weg zorgt. Verschillende merken en types hebben verschillende profielen, aangepast aan het doel van de band. Een sportieve band heeft bijvoorbeeld een heel ander profiel dan een band die bedoeld is voor off-road gebruik, en een band onder een bestelbusje is op zijn beurt ook weer anders. Afgezien van de 'kleine' verschillen hier genoemd, is het profiel met name belangrijk bij het rijden op een natte weg. De band moet het water afvoeren en voorkomen dat de band min of meer gaat 'drijven' op de weg, dus dat er een dun laagje water tussen de band en weg vormt. De auto wordt hierdoor slecht bestuurbaar en dit is natuurlijk erg gevaarlijk. Dit is meteen waarom er een wettelijke minimale profieldiepte is - 1.6mm. Als de banden een profiel hebben dat dunner is, dan wordt de auto afgekeurd bij de APK. Maar voor je eigen veiligheid zou ik ze zeker al vervangen voordat het zo ver is!

Aangezien de meeste auto's voorwielaandrijving hebben, is het logisch dat de voorbanden sneller slijten dan de achterbanden. Ze moeten immers én draaien bij het sturen, én remmen. Het is mogelijk om de voorbanden als ze minder profiel krijgen naar achteren te verplaatsen, en de achterbanden naar voren (als de bandbreedte en velgdiameter hetzelfde is natuurlijk). Zo doe je er langer mee.

(3) Bandbreedte
De breedte van de band wordt in milimeters aangegeven (b.v. 175. Bij de doorsnee personenautoband varieert de breedte van nominaal 125 mm (b.v. 125/80 R 12) tot ongeveer 335 mm (b.v. 335/30 R 19). De breedte gaat hierbij met stappen van 10 millimeter omhoog. De werkelijke breedte wijkt van de nominale breedte af, door de gebruikelijke tolerantie in de productie. Deze variatie zal in de praktijk per fabrikant wat variëren en niet meer dan enkele millimeters bedragen. Daarnaast hangt ze af van de velgbreedte waar de band op gemonteerd is. De normering van banden maakt het mogelijk om verschillende bandbreedtes op één soort velg te monteren. Het onderscheid in breedte kan ook tot gevolg hebben dat op bepaalde merken auto's alleen banden van een bepaalde fabrikant gemonteert kunnen worden, of uitsluitend in combinatie met bepaalde velgen. Dit, omdat in deze situaties alleen deze banden in alle omstandigheden met zekerheid (dus ook bij diep door de vering gaan) "vrij blijven lopen". Ook kan het zijn dat bij de toepasbaarheid van sneeuwkettingen aan bepaalde breedtes en fabrikanten gebonden is.

(4) Hoogte/breedte verhouding
Dit is een getal als bijvoorbeeld /50, /45 of /35. Dit is de verhouding tussen de hoogte en de breedte van de banddoorsnee in procenten. Bijvoorbeeld: een /50 betekent dat de bandhoogte half zo groot is als de bandbreedte, terwijl een 235/35 band 255mm breed en 83mm hoog is. Hoe kleiner het verhoudingsgetal, hoe kleiner de zijkant van de band en hoe sportiever hij lijkt, maar hoe minder comfortabel je zult rijden bij slecht wegdek!

Bij banden van de /80- en /82 serie was vroeger de ".../80" in de markering niet duidelijk - Het kan voorkomen dat in een instructieboekje van een oudere auto alleen "155 R 13" staat. Het betreft hier eigenlijk "155/80 R 13".

Onderstaand plaatje toont de verhoudingen van een band:




(5) Bandentype
"R" betekend "Radial" (vaak ook nog extra voluit vermeld). Het betreft de tegenwoordig veel toegepaste bouwwijze, waarbij de karkasdraden radiaal geordend zijn. Tot ver in de 60er jaren was de diagonaalband het meest voorkomende bandtype. Als dit bandtype in speciale gevallen nog wordt geproduceerd (b.v. voor oldtimers), staat in plaats van een"R" een "D" of "-". Er mogen uitsluitend banden van hetzelfde type gemonteerd worden! Het gebruik van Diagonaal- en Radiaal-banden op één auto is wettelijk niet toegestaan.

(6) Velgdoorsnee
De doorsnee van de velg wordt diagonaal van velgrand naar velgrand gemeten en wordt meestal in Inches ( " ) aangegeven. De meest gangbare maten variëren tussen de 10 en 20 inch. Een band met de aanduiding 15 kan dus op een 15" velg gemonteerd worden - op een 16" of 17" velg gaat dus niet!

(7) Kenmerk voor de draagkracht van de band (Load Index, LI)
Dit getal is het kenmerk voor de belastbaarheid van de band. Elke LI waarde staat voor een bepaalde belasting van de band bij een bepaalde bandenspanning. De waarde is af te lezen in de tabel hieronder. Bijvoorbeeld "85" = 515 kg.

De gemonteerde banden moeten in ieder geval minimaal de in de instructieboekjes vermeldde LI waarde hebben. Een hogere LI waarde is uiteraard toegestaan. Als er nog "Versterkt" of "Re-inforced" (12) vermeld staat, betekent dit dat de band nog extra draagvermogen bezit (bij transportbusjes, kleine personenbusjes, vans, etc.). Van doorslaggevende betekenis is ook hier echter de hoogte van het LI getal.

LI kg
63 272
64 280
65 290
66 300
67 307
68 315
69 325
70 335
71 345
72 355
73 365
74 375
75 387
76 400
77 412
78 425
79 437
80 450
81 462
82 475
83 487
84 500
85 515
86 530
87 545
88 560
89 580
90 600
91 615
92 630
93 650
94 670
95 690
96 710
97 730
98 750
99 775
100 800
101 825
102 850
103 875
104 900
105 925
106 950
107 975
108 1000
109 1030
110 1060
111 1090
112 1120

(8) Snelheidscategorie (GSY, ook "Speedindex")
Het betreft hier de categorie indeling, die de maximaal toelaatbare snelheid van de banden aangeeft. Hier volgt de GSY voor personenauto's:

GSY km/u
M 130
N 140
P 150
Q 160
R 170
S 180
T 190
U 200
H 210
V 240
W 270
Y 300
ZR >240

Looprichting
Vooral bij banden met bijzondere profielvormen zijn op de zijkant van de band namen als "Rotation", "Draairichting", "Direction", in combinatie met een looprichtingspijl aangebracht. Houd bij de montage van de band rekening met de aangegeven loop- of draairichting! Sommige soorten banden hebben geen looprichting. Je kunt ze dus in beide richtingen laten lopen.

(9) Tubeless ("Zonder binnenband")
Banden voor personenauto's zijn hoofdzakelijk tubeless. Het aanbrengen van een binnenband is niet alleen overbodig, het is op een enkele uitzondering na zelfs niet toegestaan. Vraag het bij twijfelgevallen aan de garage.

(10) Produktiedatum
Het tot nu toe gebruikte markeringssysteem: De laatste 3 cijfers van het z.g.n. DOT nummer laten de productiedatum zien. De eerste twee cijfers slaan op de productieweek, het laatste cijfer op het productie jaar. Bijvoorbeeld: 409 = 40e week van 1999. Dat het om de jaren 90 gaat, wordt nog zichtbaar gemaakt door een klein driehoekje, vlak onder het drie cijferig getal. Nieuwe markering vanaf 01-01-2000: een 4-cijferig getal. Bv: 0100 = 1e week van 2000.

(11) Slijtage index (Treadwear Indicator, "TWI")
Rondom op de zijkant van de band wordt herhaaldelijk het korte "TWI" (ook andere afkortingen zijn mogelijk) afgedrukt. Als je de pijl volgt, zul je zien dat op deze plaatsen het profiel niet volledig tot op de basis van de band gaat. Reden: mocht de band tot op de wettelijke 1.6mm afgesleten zijn, dan liggen deze plekken duidelijk herkenbaar aan de oppervlakte van de band. De slijtagegrens is bereikt! Zover moet je het echter niet laten komen, zoals hierboven al werd vermel bij 'Profiel'. Onderzoek wijst uit dat de grip bij een profiel van 3mm al afneemt, vooral bij natheid.

(13) M&S (Winterbanden/All-year banden)
Winterbanden worden met het "M&S", "M+S" (Mud and Snow) of een daarop lijkende markering aangegeven. Hierdoor zijn dit type banden niet alleen herkenbaar, als zijnde een bepaald bandentype voor een bepaald weertype, het heeft ook direct gevolgen voor de plaatsing in de snelheidscategorie. Je kunt in theorie met winterbanden 's zomers rijden, maar ze zullen heel erg hard slijten omdat het rubber veel zachter is! All-year banden kunnen, zoals de naam al zegt, het hele jaar door gebruikt worden. Uit tests blijkt echter dat ze 's winters nauwelijks beter presteren dan zomerbanden, en dat ze 's zomers niet de prestaties halen van een normale band.

Uitzonderingsregels voor enkele Europese landen:
Mocht in bepaalde landen winteruitrusting voorgeschreven zijn, dan wordt hiermee het gebruik van "M&S" gesymboliseerde banden bedoeld. In Oostenrijk bijvoorbeeld wordt hierbij een wettelijke minimale profieldiepte van 4mm geëist. Banden met minder dan 4mm profiel worden simpelweg als zomerbanden getypeerd. Hoewel deze regelgeving voor een aantal andere landen niet geldt, dien je bij deze banden beneden de 4 mm profiel toch rekening te houden met de sterk verminderde werking in de winter .

Velgen

Velgmaat

De maat van een velg wordt weergegeven in inches. Een velg in de maat 6x14 is 6" breed en heeft een diameter van 14". Wie zijn meetlat erbij pakt en de velgbreedte gaat controleren komt bedrogen uit; de meetlat geeft meer aan dan 6 inch. Dit komt doordat de velgbreedte wordt weergegeven over de binnenkant van de velgrand, zoals in onderstaande afbeelding te zien is. Als richtlijn geldt dat er aan beide zijden een halve inch moet worden opgeteld om de werkelijke breedte te verkrijgen. De velgbreedte wordt ook wel als J beschreven: een 9J19 velg is dus 9" breed en heeft een diameter van 19".



Grotere velgen zijn meestal mooier, maar als je een snelheidsduivel bent dan doe je er goed aan te onthouden dat die grote velgen trager zijn dan een maatje kleiner.

ET

De ET van een velg, ook wel de offset of Einpress Tiefe genoemd, bepaalt hoever een velg naar binnen valt of naar buiten steekt in de wielkast. Een ET van 38 wil zeggen dat het bevestigingspunt 38 mm aan de buitenkant van het midden van de velg ligt (zie plaatje hieronder).

Steekt een velg te ver naar buiten, dan moet er een velg met een hogere ET worden gemonteerd. Bij ET 42 valt de velg 4 mm meer naar binnen dan bij ET 38. Omgedraaid geldt: hoe lager de ET, hoe meer een velg naar buiten steekt.

Fabrikanten produceren elke velgtype maar in een beperkt aantal fitments. Het kan dus zo zijn dat de velg die je gekozen hebt niet gemaakt wordt in een ET waarde die voor jouw auto geschikt is.

Of de velg van je keuze ook daadwerkelijk past op jouw auto kun je het best navragen bij je plaatselijke velgenspecialist. Deze weet in welke fitments de velg geleverd wordt en zal je o.a. op basis van de ET-waarde adviseren de velg wel of niet te monteren. Hier is geen ijzeren regel voor. Natuurlijk zijn er per autotype bepaalde toleranties, maar ook persoonlijke voorkeur speelt een rol. De ene automoblist wil tot het uiterste gaan en is bereid de carrosserie iets aan te passen, terwijl de andere automoblist hier absoluut niets van wil weten.



Het is mogelijk om een hoge offset te verminderen door gebruik te maken van spacers - dit zijn metalen schijfjes die tussen de velg en de auto worden geplaatst. De velg komt dus meer naar buiten te staan. Let wel dat de auto hierop niet berekend is, de dragende onderdelen krijgen krachten te verduren die groter zijn dan normaal. De rij-eigenschappen worden slechter en met spacers komt een auto ook niet door de APK, want ze zijn verboden.

Let wel: de wielen mogen niet buiten de wielkassen uitsteken, dit is ook verboden.

Steek

De steek van een wiel heeft betrekking op de bevestiging. De steek wordt omschreven met 2 cijfers: het aantal boutgaten en de diameter van de denkbeeldige cirkel die door het hart van de boutgaten getrokken kan worden. Een steek van 4x100 betekent dus dat de velg 4 boutgaten heeft met een steekcirkel van 100 mm. Bij velgen met 4 boutgaten is het meten van de steekcirkel eenvoudig omdat de boutgaten loodrecht op elkaar staan. Je kunt dan een liniaal pakken en van hart tot hart meten. Bij velgen met 5 boutgaten wordt het meten wat lastiger. Je zult dan een denkbeeldige cirkel moeten tekenen, zoals in de afbeelding hieronder.



Onderhoud en schade

Lichtmetalen velgen zijn dan wel mooi, maar houd er rekening mee dat je ze regelmatig moet schoonmaken om ze mooi te houden. Als je het stof van je remblokjes, viezigheid van de weg en modder maar lang genoeg laat zitten, dan krijg je het er ook nooit meer vanaf. Regelmatig eventjes zacht poetsen met een sopje dus, gewone autoshampoo werkt goed zolang je je maar aan de regel hebt gehouden dat je niet te lang wacht.

Het is mogelijk om beschadigde velgen te laten repareren of overspuiten (www.wheeltrim.nl of www.develgendokter.nl), maar houd er rekening mee dat ze -ook al zijn ze optisch weer perfect- eventuele breuklijntjes vaak aanwezig blijven. Als je dus van plan bent om flink te gaan crossen of hard te gaan rijden, dan kan het verstandig zijn om gewoon nieuwe velgen aan te schaffen.


Op- en aarmerkingen welkom.

[ Bericht 4% gewijzigd door Tjabbo op 25-02-2005 08:59:00 ]

quote:

---

Op maandag 19 januari 2004 21:38 schreef johanclio het volgende:

[..]

je acceleratie blijft ongeveer even snel.

---

Daar heb je geen gelijk in. Ik vond het zelf ook lastig om te snappen waarom, maar de uitleg is als volgt:

Aluminium is in de regel zwaarder dan lucht en rubber; dus hoe meer aluminium je hebt en hoe verder dit verwijderd is van het midden van de velg (gewicht x arm), hoe meer moeite je auto heeft om het rond te krijgen. Bovendien is de buitenring van je velg het zwaarste geheel, een inch meer maakt dan al veel verschil. En daar komt weer overheen gewicht x arm!

Een kleine velg met grote band is dus sneller dan een grote velg met een kleine band.

Hee Tjabbo, de links naar je karbonade site waar ik de plaatjes ge-up heb, werken niet meer